تفاوت خیار شرط با خیار تخلف از شرط

خیار شرط

سومین خیار معین است یعنی خیاری که به موجب شرط ایجاد می‌شود و مستقیماً ناشی از اراده طرفین است. حق فسخ ناشی از شرط در معامله است همانطور که تراضی کردند عقد را محقق کنند تراضی می‌کنند که آن را از بین ببرند.

ماده 399 قانون مدنی = تنها خیاری که مستقیماً ناشی از اراده است (خیار شرط است)

خیار تخلف شرط

ماده 444 قانون مدنی = اتومبیل خود را می‌فروشم به شرط اینکه آبی باشد (تخلف شود می‌شود خیار تخلف از وصف) یا هر شرطی که بر خلاف (فعل صفت نتیجه) باشد می‌شود از خیار تخلف از شرط استفاده کرده (م 234 245 ق.م)

تفاوت خیار شرط و خیار تخلف از شرط:

مثال اول: اتومبیل را فروختم و می‌توانی تا 3 ماه این معامله را فسخ کنی.

مثال دوم: اتومبیل را فروختم و می‌توانی به شرط آنکه تایر آن از جنس x نباشد آن فسخ کنی.

1 خیار شرط حق فسخی است که مستقیماً ناشی از اراده است اما خیار تخلف از شرط حق فسخی است که ناشی از شرط و تراضی (اراده) است؛

2 خیار شرط واسطه ندارد در اصل تراضی مستقیماً خیار فسخ داده اما تخلف از شرط واسطه دارد یعنی حق فسخ نداری مگر اینکه تخلف از شرط کرده باشی؛

3 در خیار شرط عنوان می‌شود مشتری تا 3 ماه حق فسخ دارد؛ (در خیار شرط مدت باید معین باشد)

4 در صورت پاس نشدن چک‌ها (واسطه) بایع حق فسخ دارد (تخلف از شرط)

سوال عقدی واقع می‌شود 1/1/91 و چک صادر شده تا 1/11/91 و عنوان می‌شود تا تاریخ چک فروشنده حق فسخ دارد؟ (مسأله مهم از این قسمت خیار تخلف از شرط و خیار شرط یک مسئله می‌آید)

این مثال خیار شرط است چون زمان دارد زیرا مستقیماً عنوان شده حق فسخ تا زمان پاس شدن چک دارد اما اگر عنوان می‌شد در صورت عدم پاس شدن چک این خیار تخلف از شرط می‌شد.

سوال اتومبیل را فروختم مقداری نقد و مقداری چک دریافت شد شرط می‌شود اگر در این تاریخ چک پاس نشود فروشنده حق فسخ دارد این چه چیزی است آیا صحیح است یا خیر؟

این مثال خیار تخلف از شرط می‌شود و شرط آن پاس شدن چک در زمان معین و تخلف از آن (عدم پاس شدن چک) می‌باشد و ضمانت آن خیار فسخی است که به موجب آن اراده کرده است.