تفاوت‌های چک و سفته

چک و سفته هر دو سند تجاری هستند. چک جنبه «کیفری» دارد ولی سفته «حقوقی» است. صدور چک بلامحل با شرایطی جرم است ولی عدم پرداخت سفته در سررسید مطلقاً «جرم» به معنی کیفری نیست و تنها در دادگاه حقوقی می‌توان موضوع را پیگیری کرد.

چک بدون دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک قابل طرح دعوی در دادگاه نیست ولی سفته بدون واخواست، در دادگاه قابل مطالبه است. صدور گواهی عدم پرداخت چک رایگان است ولی واخواست سفته هزینه دارد. دریافت دسته چک هزینه ندارد ولی سفته هزینه دارد. در مورد چک نیازی به واریز خسارت احتمالی به صندوق دادگستری نیست ولی در سفته حتماً باید واخواست کنید.

امضای چک قابل انکار نیست ولی امضای سفته قابل انکار است. مدیر عامل و نماینده صاحب حساب در امضای چک و در پرداخت آن مسئولیت دارد ولی در سفته مدیر عامل شرکت مسئول نیست و فقط شرکت مسئول پرداخت وجه سفته است. صدور چک در وجه خود صادرکننده میسر است ولی در سفته چنین چیزی ممکن نیست. دریافت چک محدودیت دارد ولی تهیه سفته بدون محدودیت است. درج مبلغ در چک نامحدود است ولی در سفته محدود به میزان مبلغ چاپ شده در سفته است. خسارت تأخیر تأدیه در چک از تاریخ سررسید چک محاسبه می‌شود ولی در سفته با شرایطی از تاریخ مطالبه و یا طرح دعوی از تاریخ واخواست سفته محاسبه می‌شود.

مهلت دریافت گواهی عدم پرداخت در چک 15 روز از تاریخ سررسید است، ولی در سفته 10 روز از تاریخ سررسید می‌باشد. شناسایی صادر کننده چک آسان‌تر از سفته است. امضای پشت چک ظهرنویسی است ولی در سفته ضمانت است. چک باید دارای محل باشد ولی در سفته چنین نیست. تفاوت در تاریخ صدور در چک ایجاد اشکال نمی‌کند ولی در سفته حکم رسید در کاغذ عادی را دارد. در صورت مفقودی چک، صادرکننده می‌تواند شکایت کند ولی در سفته چنین امکانی دیده نشده است.

وجود اصل چک در دست صادرکننده اماره قانونی است ولی در سفته اماره قضایی است. حکم کیفری منع از صدور اسناد تجاری شامل چک و سفته می‌باشد که در چک مستلزم ابطال برگ‌های چک است ولی در مورد سفته ابطال پیش‌بینی نشده است. تفاوت در رسیدگی به موضوع چک در صلاحیت دادگاه محلی است ولی در سفته چنین نیست.

چک وسیله پرداخت است. صادرکننده چک ممکن است قرض دهنده باشد ولی در سفته صادرکننده قرض گیرنده است. در چک دعوای مطالبه ثمن قرارداد علیه خریدار ممکن است ولی در سفته متصور نیست. چک قابلیت طرح هم از طریق دادگاه و اجرای اسناد رسمی ثبت را دارد ولی سفته فقط از طریق دادگاه حقوقی قابل طرح است. انتقال اموال صادرکننده سفته بعد از تاریخ سررسید باعث تحقق جرم فرار از دین نیست ولی در چک موجب تحقق جرم فرار از دین است.